RIVM: Denk om het bakkerszout

Het RIVM heeft onderzocht hoeveel jodium, natrium en kalium Nederlanders binnenkrijgen. Uit het onderzoek blijkt dat Nederlanders de afgelopen jaren minder jodium binnenkregen. De inname, onder andere via bakkerszout, is daarmee nog net voldoende, maar moet niet lager worden.

De jodiumvoorziening heeft daarom extra aandacht nodig. Omdat bakkerszout en daarmee brood een belangrijke bron van jodium is, blijft het belang van het gebruik daarvan urgent. De inname van zout (natrium) is verminderd in de afgelopen jaren. Maar dit is nog steeds hoger dan de 6 gram per dag die de Gezondheidsraad adviseert: mannen krijgen 11 gram per dag binnen, vrouwen 8 gram per dag. De hoeveelheid kalium is gelijk gebleven en voldoende.

Convenant

De bakkerijsector heeft in een convenant afgesproken om zoveel mogelijk bakkerszout te gebruiken. Hier zit jodium in, waardoor brood een belangrijke dagelijkse bron van jodium is geworden. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium voor volwassenen is 150 microgram. Eén volkorenboterham bevat 24 microgram jodium. Met ‘slechts’ drie volkorenboterhammen per dag is de consument dus al op de helft.

Er zijn maar weinig voedingsmiddelen die van nature jodium bevatten. Alleen in zeevis, eieren, zuivelproducten en zeewier zit wat jodium. Vandaar dat er in 1942 is besloten om jodium toe te voegen aan ‘ons dagelijks brood’. Bij een te lage jodiuminname kan vergroting van de schildklier (krop) ontstaan. Bij kinderen kan een tekort aan jodium zorgen voor groeiachterstand en een verminderd leervermogen.

In tien jaar tijd is er al 25 procent zoutvermindering in brood gerealiseerd. Brood is namelijk ook een grote bron van zout (natrium). De bakkerijsector zet momenteel nieuwe stappen. Niet om bakkerszout in brood verder te verlagen, maar om de samenstelling ervan gezonder te maken.

Nationale Aanpak Productverbetering.

Dit wil de bakkerijsector doen door het natriumgehalte van bakkerszout met 30 tot 60 procent te verlagen, het zout te verrijken met mineralen en jodium te blijven bieden. Door het aandeel natrium te verlagen, wordt ook op een passende manier ingespeeld op de Nationale Aanpak Productverbetering.

RIVM heeft dit onderzoek uitgevoerd omdat er diverse ontwikkelingen (maatregelen en trends) plaatsvinden. Zo heeft herformulering die levensmiddelenproducenten ondernemen in relatie tot de Nationale Aanpak Productverbetering (zoals vervanging van natrium voor kalium), en ook de oproep om minder dierlijke en meer plantaardige producten te consumeren (minder jodium en meer kalium), invloed op de inname van natrium, kalium en jodium in Nederland.

Bron: NBC en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Natrium-, kalium- en jodiumonderzoek in Nederland: stand van zaken omtrent beleidsmaatregelen en monitoring, 2023.