Harlingse Bakkerij Elsinga draait volledig op pellet-gestookte ovens

Het kostte ongeveer een ton, inclusief aanschaf en installatie, maar bakker Jan Bijlsma van Bakkerij Elsinga in Harlingen heeft er geen seconde spijt van gehad: Hij heeft twee pelletovens in bedrijf. De stijgende gaskosten waren de motivatie en de energietransitie het duwtje in de rug om de investering in zijn bedrijf te doen. ‘Nu zeg ik: dat had ik al veel eerder moeten doen. Ik kan het collega’s aanraden. De ovens bevallen uitstekend.’

Met het volledig verruilen van zijn gas- voor pelletovens is Bijlsma de eerste in Nederland en waarschijnlijk de Benelux. ‘Mijn stookkosten zijn met de helft gedaald. Deze investering betaalt zichzelf terug en is nog duurzaam ook.’ Toch begrijpt Bijlsma het dat collega-bakkers misschien tegen de overstap opzien. ‘100.000 euro is natuurlijk een enorm bedrag, zeker in onze branche met haar geringe marges. Maar als je het kan doen, dan zou ik zeggen: overweeg het. Ik hoop dat mijn overstap als inspiratie kan dienen.’

Aantrekkelijk alternatief

Toen de oude gasoven van de bakkerij onderhoud vroeg en Bijlsma de kosten eens op een rij zette, was hem al snel duidelijk dat pellets een aantrekkelijk alternatief zouden zijn. Pellets zijn korrels van samengeperst zaagsel, zonder chemische toevoegingen. Ze zijn een restproduct uit de hout- en landbouwindustrie.

‘Om dezelfde hoeveelheid energie te genereren als een kuub gas, zijn ongeveer twee kilo pellets nodig. Toen ik ging rekenen, was ik al snel overtuigd’, zegt Jan Bijlsma. Daar komen de duurzaamheidsvoordelen nog eens bij. ‘De bakkerij is nu CO₂-neutraal. De ovens draaien volledig op naaldhout en zorgen voor een schone verbranding met minimale uitstoot van fijnstof.’

Bijlsma heeft zich van te voren goed verdiept in de mogelijkheden en in de leveranciers van pelletovens. Hij koos voor Pobo Group, de exclusieve vertegenwoordiger van Polin in de Benelux. Lukas Boelen van Polin/Pobo Group: ‘Pellets zijn een van de betaalbaarste brandstoffen op de markt. De reductie van energiekosten is voor bakkers ongeveer 50 procent.’ En er is een fiscaal voordeel, want de ovens komen in aanmerking voor de Energie-investeringsaftrek (EIA). Boelen: ‘Dat maakt de aanschaf extra aantrekkelijk.  Het is een investering die relatief snel terug te verdienen is en de winstmarges direct verbetert.’

Bakkers onder druk

Dat Bakkerij Elsinga deze stap heeft gemaakt, is geen toeval. Jan Bijlsma: ‘Er is van alles aan de gang waardoor het bij mij begon te dagen dat ik iets moest doen. We staan als ambachtelijke bakkers natuurlijk al jaren onder druk. Stijgende energiekosten, de langzaam verlopende transitie naar elektrificatie én het feit dat het elektriciteitsnet overbelast is; het waren zaken die mij aan het denken hebben gezet. Ik zie die problemen voorlopig nog niet opgelost worden en dacht: wat kan ik zelf doen om eraan te ontkomen?’

Hij zag collega’s investeren in bijvoorbeeld warmte-terugwinsystemen of zonnepanelen. ‘Maar een elektrische oven vraagt 50 kW vermogen. Een snelle berekening leert dat je dan circa 250 zonnepanelen moet installeren om slechts één oven te laten werken. En aangezien ’s nachts de zon niet schijnt, moet je overdag gaan bakken.’ Bovendien kost de aanschaf en installatie van dit alternatief al gauw meer dan de ton die Bijlsma nu voor twee ovens heeft betaald.

Zijn er dan helemaal geen nadelen te noemen? Bijlsma moet er even over nadenken. ‘Ik kan oprecht geen minpunten verzinnen. Goed, de omgeving moest in het begin even aan de rook uit onze schoorsteen wennen. Die ontstaat heel kort als je de ovens inschakelt. Maar zodra je de juiste instellingen te pakken hebt, wordt dit geminimaliseerd en zie en ruik je nagenoeg niets meer.’

Ook moesten hij en zijn medewerkers natuurlijk even wennen aan de nieuwe ovens. ‘Maar ik garandeer je: zodra alle afstellingen goed zijn en je er een paar keer mee hebt gewerkt, doet een pelletoven niet onder voor de gasgestookte. Ons brood en onze koekjes zijn nog net zo lekker als voorheen.’