Van ambitie naar actie: ‘Mijn start als PUM-vrijwilliger in India’

PUM is een organisatie die vrijwilligers uit de bakkerijbranche uitzendt naar circa dertig ontwikkelingslanden. Daar stellen ze lokale ambitieuze ondernemers in staat om een structureel betere toekomst voor hun gemeenschap op te bouwen. Jan Erik van Kampen is een nieuwe bakkerij-expert bij PUM en doet verslag van zijn eerste project.

‘Soms vallen de puzzelstukjes onverwacht op hun plek. Toen ik door een reorganisatie mijn functie verloor, brak er voor mij een periode van reflectie aan. Tegelijkertijd bood deze situatie de kans om een lang gekoesterde wens in vervulling te laten gaan: vrijwilligerswerk doen via PUM.

Deze ambitie ontstond jaren geleden, toen ik bij Alleggra, een spin-off van Unilever, werkte. Daar maakte ik kennis met Marinus, een gepensioneerde Unilever-collega die als PUM-vrijwilliger ondernemers in ontwikkelingslanden ondersteunde. Zijn verhalen over kleinschalige bakkerijen in Afrika, technische uitdagingen in Azië, en mensen die met beperkte middelen toch indrukwekkende resultaten behaalden, maakten diepe indruk op mij. Zijn enthousiasme was aanstekelijk. Destijds dacht ik al: Dat wil ik later ook doen, als ik met pensioen ben.

Kansen grijpen

Die wens kwam niet uit het niets. Mijn ouders stimuleerden mij altijd om kansen te grijpen en mezelf te ontwikkelen. Ook later, met een jong gezin en de verantwoordelijkheden van het dagelijks leven, bleef ik opleidingen volgen en nieuwe stappen zetten in mijn loopbaan. Die ruimte voor groei is voor mij altijd van grote waarde geweest. Juist daarom wilde ik mijn kennis en ervaring inzetten voor mensen voor wie zulke ontwikkelingskansen minder vanzelfsprekend zijn.

Na het wegvallen van mijn functie begin dit jaar besloot ik niet langer te wachten. Waarom uitstellen tot mijn pensioen? Ik meldde me aan bij PUM, een organisatie die kennisoverdracht aan mkb-ondernemers in opkomende markten centraal stelt. Het selectieproces was zorgvuldig: een kennismakingsgesprek, een introductiedag en een workshop over interculturele samenwerking. Kort daarna mocht ik mij officieel PUM-vrijwilliger noemen. Omdat ik direct beschikbaar was, kreeg ik vrijwel meteen mijn eerste project toegewezen.

Mijn eerste bestemming was Punjab, India, waar ik op een hotelmanagementschool een training in patisserie zou verzorgen. Het werd een bijzonder avontuur.

Intensieve opleiding

De school bevond zich in een levendige stad, in een regio waar de voedingsmiddelenindustrie volop in ontwikkeling is. De studenten volgden een intensieve opleiding tot hospitality professional en vielen op door hun nieuwsgierigheid, leergierigheid en gastvrijheid. Samen met een lokale docent combineerde ik gedurende twee weken theorie en praktijk. We werkten aan basisrecepturen, productkwaliteit en procesbeheersing, maar besteedden ook aandacht aan hygiëne, grondstofkennis en presentatie.

Wat mij direct opviel, was het enthousiasme van de studenten. Ondanks beperkte middelen en apparatuur – zeker in vergelijking met de productiesystemen waar ik normaal mee werkte – was er een enorme drive om te leren. Elke dag stonden ze klaar om technieken te oefenen, vragen te stellen en hun kennis toe te passen. Ook het onderlinge respect en de bereidheid om elkaar te helpen maakten veel indruk op mij.

Natuurlijk waren er uitdagingen. Werken in een andere cultuur vraagt om flexibiliteit, geduld en een open houding. De workshop ‘Interculturele samenwerking’ voorafgaand aan mijn vertrek bleek daarbij zeer waardevol. Het bood inzichten in communicatieverschillen, verwachtingspatronen en manieren om effectief met culturele verschillen om te gaan. Dit hielp mij om aansluiting te vinden, niet alleen met de studenten, maar ook met de docenten en de directie van de school.

Kennisuitwisseling

Naast het lesgeven was er ruimte voor kennisuitwisseling met de staf. We spraken over maatschappelijke ontwikkeling in Punjab, het upgraden van het praktijklokaal en het belang van vakmanschap in een snelgroeiende horecamarkt. Wat mij raakte, was de toewijding waarmee men het onderwijs benaderde en het geloof in de kracht van ambachtelijke vaardigheden als basis voor een betere toekomst.

Aan het einde van de trainingsperiode werd ik hartelijk uitgezwaaid. De studenten overhandigden zelfgemaakte koekjes en waren zichtbaar trots op wat ze hadden geleerd, vooral op hun eigen Opera-taart.

Terug in Nederland kijk ik met veel voldoening terug op dit eerste project. Het voelde goed om mijn kennis en ervaring op een andere manier in te zetten – niet voor commerciële doelen, maar om anderen te helpen in hun ontwikkeling. Het was inspirerend te zien hoeveel je in korte tijd kunt betekenen en hoe universeel onze passie voor voeding en vakmanschap is.

PUM heeft mij niet alleen een nieuwe richting gegeven, maar ook nieuwe energie. Ik weet zeker dat dit niet mijn laatste project zal zijn. Er is nog zoveel te delen, te leren en te ontdekken. En ergens besef ik dat ik nu zelf die oud-collega ben geworden – degene die met een koffer vol verhalen terugkomt, hopelijk net zo inspirerend als Marinus destijds voor mij was.’

Ook geïnteresseerd in dit werk? Neem contact op met allard.jacobs@pum.nl of kijk op www.pum.nl